Một bể nước mắt

Chương 2: Một bể nước mắt
__________________________________

“Kỳ lạ mà, kỳ lạ mà!” Alice kêu lên (vì quá bất ngờ, Alice có vẻ như đã quên mất cách nói tiếng Anh cho đúng kiểu). “Bây giờ người mình đang giãn ra như một cái ống nhòm khổng lồ này! Tạm biệt nhé chân ơi!” (bởi khi cô bé ngó xuống chân mình, chúng đã ở cách cô bé quá xa, vượt khỏi cả tầm mắt). “Ôi, hai cái chân bé bỏng của chị! Không biết từ giờ ai sẽ mang tất và buộc dây giày cho các em đây? Chị thì chắc chắn không thể rồi! Chị giờ đã ở quá xa để có thể với tới chỗ các em, các em sẽ phải tự mà xoay sở lấy cho chính mình thôi! - nhưng mình sẽ vẫn phải đối xử thật tốt với chúng,” Alice thầm nghĩ, “nếu không có khi chúng sẽ chẳng chịu bước đi theo ý mình muốn nữa! Xem nào, vậy đi: Mình sẽ tặng chúng một đôi giày mới vào mỗi dịp Giáng Sinh.” 

Và cứ thế, cô bé tiếp tục nghĩ miên man về món quà. “Chúng chắc chắn sẽ phải được gửi bằng đường bưu điện,” cô bé nghĩ; “và mới ngộ làm sao, gửi quà cho chính chân của mình! Còn cái dòng địa chỉ nữa, sẽ mới là quái chứ!” 

Tới: Ngài Chân Phải của Alice 

Địa chỉ: Thảm trải sàn trước lò sưởi, cạnh cái ghi sắt chắn than. 

(Từ Alice với nhiều tình yêu) 

Ôi trời, mình đang nghĩ cái vớ vẩn gì thế này!” 

Đúng lúc đó đầu của cô bé cụng phải cái trần nhà: lúc này cô đã cao tới gần ba mét rưỡi. Ngay lập tức, cô bé túm lấy chiếc chìa khóa vàng và chạy tới bên cánh cửa dẫn vào khu vườn. 

Nhưng tội nghiệp Alice! Có cố gắng hết mức thì cô bé cũng chỉ có thể nằm bẹp được xuống đất, ngoẹo đầu lại mà cố nhìn vào khu vườn bằng một mắt mà thôi; nhưng chuyện vào được đó bây giờ thì còn vô vọng hơn trước nữa. Cô bé ngồi sụp xuống và lại bắt đầu khóc. 

“Mày nên tự thấy xấu hổ với bản thân,” Alice tự mắng mình. “Con gái gì đã lớn thế này rồi,” (cô bé quả thực đã tự nghĩ về mình như vậy), “mà lại còn đi khóc nhè nữa? Mau nín ngay đi!” Nhưng rồi cô bé vẫn vậy, cứ ngồi khóc, nhỏ xuống đất đến hàng lít nước mắt, cho đến khi khắp xung quanh cô nước đã dâng ngập lên thành nguyên một cái bể nước mắt, sâu phải đến hơn chục phân, chảy tràn ra chiếm lấy gần nửa dãy hành lang. 

Một lúc sau bỗng nhiên Alice nghe thấy tiếng bước chân ai đó đang đến từ phía xa, và cô bé vội gạt nước mắt để xem ai đang tới. Đó lại là chú Thỏ Trắng một lần nữa, ăn mặc hết sức là trang trọng, với một tay cầm một đôi găng tay trắng, tay kia thì giữ một cây quạt lớn; vội vàng chạy dọc theo dãy hành lang, vừa đi vừa lẩm bẩm, “Ôi, nữ công tước, nữ công tước! Mụ sẽ dã man đến thế nào nếu mình đến muộn đây!” Alice lúc này đã tuyệt vọng đến mức sẵn sàng cầu xin sự giúp đỡ của bất cứ ai; vậy nên khi chú Thỏ chạy tới gần chỗ mình, cô bé liền rụt rè gọi, “Nếu không phiền, thưa ngài, tôi…” Nhưng con Thỏ đã chạy vụt qua Alice rất nhanh, vứt cả đôi găng trắng và cái quạt trong tay đi mà cắm đầu thục mạng chạy. 

Alice liền nhặt hai món đó lên, và vì trong hành lang lúc này đang rất nóng, cô bé cứ vừa cầm lấy cái quạt mà quạt cho chính mình, vừa nói, “Ôi, ôi! Mọi thứ hôm nay mới kỳ cục làm sao! Mới hôm qua tất cả vẫn còn rất bình thường. Mình tự hỏi không biết trong đêm qua mình có thay đổi đi chút gì ko? Để nghĩ xem nào: liệu mình có còn như cũ lúc sáng nay ngủ dậy không? Có vẻ như là mình nhớ có cảm thấy cái gì đó khang khác! Nhưng nếu mình không còn là mình lúc trước nữa, câu hỏi tiếp theo là, thế bây giờ mình là đứa quái nào? À, đấy mới là một câu hỏi khó đấy!” Và thế là cô bé bắt đầu nghĩ đến về tất cả các đứa trẻ ở cùng độ tuổi với mình mà cô bé biết, và ngẫm xem liệu mình có biến thành đứa nào trong số chúng không. 

“Chắc chắn mình không phải là Ada rồi,” cô bé nói, “vì tóc của bạn ấy vừa xoăn vừa dài, còn tóc mình thì lại chẳng xoăn chút nào cả! Và mình cũng chắc chắn mình không phải là Mabel, vì mình biết đủ mọi thứ, còn cái con bé đó! Ôi, nó chẳng biết lấy đến một cái gì hết! Mà hơn nữa, nó là nó, còn mình là mình, và - ôi trời ơi, sao mà rắc rối thế! Để mình thử xem liệu mình có còn biết những thứ mà mình đã từng biết hay không. Xem nào: bốn lần năm là mười hai, bốn lần sáu là mười ba, và bốn lần bảy là - ôi không! Cứ thế này thì sang năm mới đến được hai mươi mất! Tuy nhiên thì cái Bảng Cửu Chương cũng chả quan trọng gì; để thử môn Địa Lý xem sao: London là thủ đô của Paris, Paris là thủ đô của Rome, và Rome - không, sai bét hết cả rồi! Chắc chắn mình đã bị biến thành Mabel mất rồi! Để mình thử đọc lại xem nào, “Chăm chỉ biết bao, chú - ” và cô bé khoanh tay hai lại như khi đang ngồi học trong lớp, và bắt đầu ngâm lại bài thơ, nhưng không hiểu sao giọng của cô bé nghe cứ khàn khàn, là lạ sao đó, và những từ ngữ cô thốt lên nghe chẳng giống như trong bài thơ gốc tí nào: 

Chăm chỉ biết bao, chú cá sấu nhỏ 
Tận dụng cái đuôi lấp lánh của mình 
Gom lấy nước sông Nin 
Hất lên những cán cân bằng vàng 

Miệng nó cười mới vui vẻ làm sao! 
Vuốt giương ra mới gọn ghẽ làm sao! 
Và chào mừng các chú cá nhỏ đang tới 
Với cái miệng đang cười rõ tươi! [1]

“Mình chắc chắn đó không phải là bài thơ đúng rồi!” Alice tội nghiệp nói, và cô bé lại chực khóc khi nói tiếp, “Mình hẳn đã biến trở thành Mabel rồi, và mình sẽ phải đến ở trong cái ngôi nhà bé tí xíu đó, và sẽ chẳng có đồ chơi gì để chơi cả, và ôi! càng có thêm nhiều cái để mà học hơn nữa! Không, mình quyết định rồi; nếu mình mà là Mabel, vậy thì mình sẽ ở dưới này mãi! Họ sẽ thò đầu xuống và gọi, “Mau lên đây thôi nào, con yêu!” Lúc đó mình sẽ nhìn lên và hỏi: “Vậy thì con là ai? Nói cho con cái đó trước đã, và nếu con thích làm cái người đó, con sẽ leo lên; bằng không con sẽ cứ ở dưới này, cho đến khi con là một ai đó khác! - nhưng, ôi!” Alice kêu lên, và bỗng dưng òa ra khóc, “Nhưng mình thực sự ước họ sẽ xuống đón mình lên! Mình thực sự đã rất mệt mỏi vì phải ở một mình rồi!” 

Vừa nói cô bé vừa nhìn xuống tay mình, và kinh ngạc nhận ra là mình đã xỏ một chiếc găng trắng của con Thỏ vào tay mình trong lúc nói mà không biết. “Sao mình xỏ được vừa nó nhỉ?” cô bé thầm nghĩ. “Mình hẳn đã biến nhỏ trở lại rồi!”. Alice vội đứng dậy và tới bên chiếc bàn để đo thử chiều cao lúc này của mình với nó, và thấy rằng, cũng gần đúng như cô bé đã dự đoán, cô bé giờ chỉ cao có khoảng xấp xỉ năm chục phân thôi, và vẫn đang tiếp tục biến nhỏ lại với một tốc độ khủng khiếp. Cô bé nhanh chóng nhận ra nguyên do chính là ở cái quạt mà mình đang cầm trên tay, vậy là cô bé vội quăng nó xuống đất, vừa kịp lúc để khỏi bị nhỏ mãi rồi biến mất luôn. 

“Ôi, suýt chút nữa là tiêu rồi!” Alice nói, vẫn còn thấy sợ bởi cú biến đổi đột ngột, nhưng cũng rất mừng là mình hãy còn tồn tại (chưa bị biến mất hết). Nhưng ôi thôi! Cánh cửa nhỏ đã lại bị đóng lại một lần nữa, và chiếc chìa khóa vàng thì lại vẫn ở trên mặt cái bàn thủy tinh như lúc trước. “Và giờ thì mọi thứ còn tệ hơn lúc trước nữa,” cô bé tội nghiệp nghĩ, “vì mình chưa bao giờ nhỏ đến thế này cả! Chưa bao giờ! Và mình chính thức tuyên bố thế này là rất tệ, vô cùng tệ!” 

Đang lúc nói thì cô bé trượt chân ngã, và thế là Tỏm! một cái, cô bé đã rơi tòm xuống một bể nước mặn, dâng ngập lên đến tận cằm. Ý nghĩ đầu tiên của Alice là cô bé hẳn đã bằng cách nào đó mà rơi ùm xuống biển, “và nếu thế thì mình sẽ có thể về được nhà bằng đường tàu hỏa,” cô bé tự nói với mình (Alice đã từng được đến biển một lần trước kia, và từ đó đã rút ra một kết luận, ấy là cho dù bạn có đi tới bãi biển nào của nước Anh đi chăng nữa, bạn cũng sẽ thấy một đống các con tàu trông như những cái bồn tắm trên mặt biển, một đống trẻ con chơi bới cát trên bờ với những cái xẻng bằng gỗ, rồi đến một dãy những ngôi nhà nhỏ lụp xụp, và đằng sau chúng sẽ là một nhà ga tàu hỏa). Tuy nhiên, Alice nhanh chóng nhận ra ngay là mình đang ngụp lặn trong cái bể nước mắt của chính mình ban nãy, lúc mà cô bé hãy còn cao đến gần ba mét rưỡi. 

“Ôi, ước gì mình đã không khóc nhiều như vậy!” Alice nói trong lúc bơi qua bơi lại giữa bể nước mắt, cố gắng tìm lối thoát. “Chính vì khóc quá nhiều nên bây giờ mình mới bị phạt đây, bị chết chìm trong nước mắt của chính mình! Cái đó thì chắc chắn sẽ hết sức là lạ kỳ, chắc chắn thế! Hôm nay mới thực là một ngày kỳ cục mà!” 

Bỗng nhiên Alice nghe thấy tiếng đạp nước bì bõm ở cách mình không xa, cô bé bèn bơi lại gần để xem đó là gì. Thoạt nhìn Alice tưởng nó là một con sư tử biển, hoặc một con hà mã, nhưng rồi cô bé nhớ ra là lúc này mình đang bé đến thế nào, và nhanh chóng nhận ra đó chỉ là một chú chuột mà thôi, chắc cũng vì chẳng may mà trượt chân rơi xuống nước giống cô vậy. 

“Liệu có ích gì không,” Alice nghĩ, “nếu giờ mình bắt chuyện với con chuột này? Tất cả mọi thứ ở dưới đây đều hết sức kỳ cục, thế nên cũng sẽ chẳng có gì là lạ nếu mà nó biết nói; và dù sao thì, thử một lần thì cũng đâu có hại gì đâu!” Vậy là cô bé bắt đầu gọi, “Ơi chú Chuột, bạn có biết đường nào ra khỏi cái bể nước này không? Tôi chán việc phải bơi qua bơi lại ở chỗ này lắm rồi, Ơi chú Chuột!” (Alice nghĩ đây hẳn phải là nói năng đúng đắn khi giao tiếp với một con chuột. Alice chưa bao giờ thử làm điều này trước đây, nhưng cô bé nhớ đã có lần đọc được trong đâu đó trong cuốn sách “Ngữ pháp tiếng La Tinh” của anh trai cô, “Một chú chuột - của một chú chuột - tới một chú chuột - một chú chuột - Ơi chú chuột!”) Chú Chuột nhìn cô bé, vẻ mặt khá tò mò; và như Alice thấy thì hình như còn nháy mắt với cô một cái nữa, nhưng nó chẳng nói với cô bé một câu nào hết. 

“Có lẽ nó không hiểu tiếng Anh,” Alice nghĩ. “Mình dám nói nó là một chú chuột Pháp, tới xứ này cùng với William Nhà chinh phạt[2].” (bởi vì, với tất cả vốn kiến thức của cô bé về môn Lịch sử Anh, Alice gần như chẳng có khái niệm rõ ràng nào về việc một sự kiện nào đó diễn ra cách đây đã bao lâu). Vậy là Alice thử lại một lần nữa: “Ou est ma chatte[3]?” - đây là câu đầu tiên trong cuốn sách giáo khoa tiếng Pháp của cô bé. Chú Chuột bỗng dưng nhảy dựng lên khỏi mặt nước, khắp người run rẩy vì sợ hãi. “Ôi, xin hãy thứ lỗi cho tôi!” Alice vội kêu lên, sợ rằng mình vừa mới làm tổn thương con vật tội nghiệp. “Tôi quên mất là bạn hẳn không ưa gì mèo.” 

“Không ưa mèo!” con Chuột kêu lên bằng một cái giọng the thé, giận dữ. “Liệu cô mà là tôi thì cô có ưa nổi mèo không?” 

“Ừ, có lẽ là không,” Alice nói, giọng dỗ dành, “đừng có giận chuyện đó nữa mà. Thế nhưng tôi vẫn ước gì có thể giới thiệu với bạn con mèo Dinah nhà tôi; tôi tin là bạn sẽ khoái loài mèo lắm ngay khi bạn đã gặp nó. Nó trầm tĩnh và dễ thương lắm,” Alice nói tiếp, nửa như nói với Chuột, nửa như tự nói với chính mình, trong lúc chậm chạp bơi qua bơi lại một cách lười biếng trong bể, “nó thường hay ngồi kêu rừ... ừ... ừ... bên lò sưởi, rất ngoan ngoãn, hết liếm chân rồi lại rửa mặt - và nó mới thật là mềm mại chứ, nựng rất thích - và bắt chuột rất là cừ - ôi, tôi xin lỗi!” Alice lại kêu lên, vì lần này chú Chuột đã lập tức nổi đóa lên, và cô bé chắc chắn rằng nó hẳn phải cảm thấy mình đã bị xúc phạm rất nghiêm trọng. “Chúng ta sẽ không nói về nó nữa vậy, nếu bạn không muốn.” 

“Chắc chắn là thế rồi!” chú Chuột kêu lên, run rẩy từ đầu cho đến tận chóp đuôi. “Làm như tôi sẽ đi nói về cái chủ đề đó vậy! Họ nhà tôi vẫn luôn hết sức căm ghét mèo; chỉ rặt là một lũ bẩn thỉu, hạ cấp, thô bỉ! Đừng để cho tôi phải nghe tới cái tên đó một lần nữa!” 

“Tôi chắc chắn sẽ không thế nữa!” Alice nói, vội vã chuyển chủ đề câu chuyện. “Vậy bạn-vậy bạn có-có thích chó không?” Con Chuột không trả lời, vậy nên Alice lại hăm hở nói: “Có một chú chó nhỏ rất dễ thương ở cạnh nhà tôi, mà tôi rất muốn giới thiệu với bạn! Một chú chó sục mắt nâu, bạn biết đấy, với một bộ lông dày xoăn tít lại, và mượt ơi là mượt! Và khi bạn ném thứ gì đi thì nó sẽ biết chạy lại và mang về cho bạn, và nó biết đứng bằng hai chân sau để vòi bữa ăn tối nữa đấy, và còn đủ trò nữa cơ - tôi còn chẳng nhớ nổi một nửa trong số chúng nữa - và nó thuộc về một bác nông dân, bạn biết đấy, bác ấy nói nó vô cùng là hữu dụng, và nó đáng giá đến hơn một trăm bảng! Bác ấy nói nó giết hết lũ chuột cống, và - ôi trời ơi!” Alice lại kêu lên, giọng buồn rầu. “Có vẻ như mình đã lại xúc phạm bạn ấy một lần nữa rồi!” Vì lúc này chú Chuột đó đang bơi đi chỗ khác rất là nhanh, đạp nước ùm ùm làm nổi sóng khắp bể. 

Vậy nên cô bé nhẹ nhàng gọi nó, “Ơi bạn Chuột yêu quý! Hãy quay trở lại đi mà, và chúng ta sẽ không nói đến chó hay mèo nữa, nếu bạn cảm thấy không thích chúng!” Khi Chuột nghe thấy điều đó, nó mới quay đầu lại và chậm chạp bơi trở về chỗ Alice, mặt như tái nhợt hẳn đi (vì quá giận dữ, Alice nghĩ vậy); và nó nói bằng một cái giọng nhỏ xíu, run rẩy, “Hãy bơi vào bờ đi, tôi sẽ kể cho bạn nghe chuyện của tôi, và bạn sẽ hiểu tại sao tôi lại ghét chó và mèo đến vậy.” 

Cũng đúng lúc để đi rồi, vì cái bể đã bắt đầu trở nên đông đúc dần với đủ các loại chim và thú đã rơi vào trong đó, có một con Vịt và một con chim Đô Đô[4], một con Vẹt, một con Đại bàng con, và còn đủ thứ sinh vật kỳ khôi khác nữa. Alice liền dẫn đầu toán thú, và cả đám cùng ì oạp bơi vào bờ.

______________________________

[1] Bài thơ vui này nói về một con cá sấu láu cá, cứ nằm yên một chỗ mà nhe răng ra cười rất tươi, nhưng thực ra là để lùa lũ cá nhỏ vào miệng mình mà xơi ngon lành. Nguyên bản bài thơ như sau: 

How doth the little crocodile 
Improve his shining tail, 
And pour the waters of the Nile 
On every golden scale! 


How cheerfully he seems to grin, 
How neatly spreads his claws, 
And welcomes little fishes in 
With gently smiling jaws! 

Bài thơ này của Lewis Carroll cố ý nhái lại lời của một bài thơ răn dạy đạo đức có tên “Against Idleness And Mischief” (Chống lại sự Biếng Nhác và Nghịch Ngợm) của nhà thơ người Anh Isaac Watts (Alice vốn lúc đầu định đọc bài thơ này). Bài thơ của Watts bắt đầu với câu “How doth the little busy bee,” dùng những con ong như là những tấm gương lao động chăm chỉ. Nguyên thủy bài thơ nổi tiếng này như sau: 

How doth the little busy bee 
Improve each shining hour 
And gather honey all the day 
From every opening flower! 

How skillfully she builds her cell! 
How neat she spreads the wax! 
And labours hard to store it well 
With the sweet food she makes. 

In works of labour or of skill, 
I would be busy too; 
For Satan finds some mischief still 
For idle hands to do. 

In books, or work, or healthful play, 
Let my first years be passed, 
That I may give for every day 
Some good account at last. 

[2] Tức William I của Anh (khoảng 1028 – 9 tháng 9, 1087); là Công tước của Normandy từ năm 1035 đến 1087 và là Vua Anh từ năm 1066 đến 1087. Ông thường được gọi là William Nhà chinh phạt (“William the Conqueror” trong tiếng Anh, và “Guillaume le Conquérant” trong tiếng Pháp) vì thành tích chinh phạt nước Anh của ông. 

[3] Hay là con mèo của tôi? (???) 

[4] Một loài chim lớn, không biết bay, đã tuyệt chủng từ lâu.