LÀM TOÁN

Matilda luôn mong muốn cha mẹ mình là những người tốt bụng, biết cảm thông và yêu thương con cái; ít nhất thì cũng phải là những người ngay thẳng, chính trực, thông minh và đáng để kính trọng. Nhưng sự thật là cha mẹ cô bé không đáp ứng nổi được một điều nào trong số những điều ước trên. Luôn luôn không dễ dàng gì với cô bé khi phải chịu đựng họ hàng ngày. Nhưng với những trò chơi mới mà cô bé nghĩ ra - để trừng phạt hai vị phụ huynh của mình mỗi lần họ đối xử với cô bé thiếu công bằng - ít ra thì cuộc sống của cô bé cũng có những lúc dễ chịu hơn được một chút. 

Vẫn còn rất bé và rất nhỏ tuổi, thứ duy nhất mà Matilda có hơn gia đinh mình chính là trí óc. Cô bé có một trí thông minh vượt trội hơn bất cứ thành viên nào trong gia đình mình. Nhưng vẫn có một sự thật là, bất cứ một bé gái năm tuổi trong bất cứ một gia đình nào cũng sẽ bị buộc phải làm theo lời người lớn, dẫu cho nó có ngu xuẩn đến thế nào đi chăng nữa. Hơn thế nữa, cô bé còn luôn phải dùng những bữa-tối-tivi trước một cái hộp nhựa kinh khủng[1], bị bỏ mặc ở nhà một mình mỗi buổi chiều; và bất cứ lúc nào bị bắt phải im mồm, cô bé sẽ không được mở miệng nói thêm dù chỉ một câu nào nữa. 

Cái van an toàn duy nhất mà cô bé có, thứ giúp cho cô bé có thể xả bớt những cơn giận luôn sôi sục ra khỏi tâm trí của mình, chính là chút niềm vui nho nhỏ mà cô bé có được mỗi khi bày trò trả đũa lại hai vị phụ huynh. Và tuyệt vời hơn là những “bài học” đó thực sự đã phần nào có hiệu quả, dù chỉ trong một khoảng thời gian ngắn. Ông bố chẳng hạn, ổng sẽ bớt vênh váo và khó chịu đi trong khoảng vài ngày; cứ sau mỗi lần được nhận một liều “thần dược” từ bé Matilda. 

Vụ con-vẹt-trong-ống-khói có vẻ đã làm cho ông bà Wormwood dịu tính đi được một chút; và trong khoảng một tuần sau đó, họ đối xử khá là tốt với đứa con gái của mình. Nhưng rốt cuộc thì cũng không kéo dài được lâu. Cú bùng nổ tiếp theo xảy ra vào một buổi tối nọ trong căn phòng khách. Matilda và Michael đang ngồi yên lặng trên ghế sô-pha, đợi mẹ đem ra những suất cơm-tối-tivi được đựng trong những chiếc khay nhôm. Chiếc tivi thậm chí còn chưa được bật nữa. 

Rồi ông Wormwood bước vào phòng trong bộ vét sọc caro sáng chóe cùng chiếc cà vạt màu vàng của mình. Cái thứ màu sọc vàng sọc xanh chói lòi lọi của bộ vét mà ổng đang mặc trên người có thể dư sức làm lóa mắt bất cứ ai; trông ổng giống kiểu một tên cá độ hạng ba đang ăn diện cho ngày cưới của con gái mình. Và trên hết là trông ổng có vẻ rất hài lòng với bản thân trong ngày hôm nay. Ổng ngồi xuống chiếc ghế bành, xoa hai tay vào nhau, rồi lớn tiếng gọi cậu con trai: “Này nhóc,” ổng nói. “Ba mày hôm nay đã có một ngày thành công chưa từng thấy đấy nhé! Tối nay tao có nhiều tiền hơn lúc sáng nay; rất, rất nhiều! Ba mày đã bán được không ít hơn năm cái xe, mà cái nào cũng thu được một khoản lớn. Mạt cưa pha lẫn trong hộp dầu nhớt này, máy khoan cuốn ngược kim công tơ cây số, rồi một vài nhát sơn ở chỗ này rồi chỗ kia, rồi còn vài mánh nho nhỏ nữa… thế là lũ ngốc đó bị lừa và móc ví ra ngay!” 

Ổng rút ra một miếng giấy nho nhỏ từ trong túi áo và đọc nó một cách chăm chú. “Nghe này, nhóc.” ổng nói, hoàn toàn lờ tịt Matilda đi: “vì mày là đứa có triển vọng sẽ kế nghiệp tao trong tương lai, từ bây giờ mày phải tập tính tiền lãi thu được hàng ngày đi. Đi kiếm miếng giấy với một cái bút chì ra đây, để xem xem mày thông minh đến đâu nào. Mau lên!” 

Cậu con lập tức vâng lời, rời khỏi phòng và quay trở lại trong chốc lát, với những dụng cụ tính toán trên tay. 

“Chép mấy khoản này ra nhé,” ông bố nói, đọc ra từ mảnh giấy của mình. “Xe số một, mua với giá hai trăm bảy mươi tám bảng; bán ra được một nghìn bốn trăm hai mươi lăm. Xong chưa?” 

Cậu bé mười tuổi ghi hai con số xuống một cách rất cẩn thận và chậm rãi. 

“Xe số hai,” ông bố nói tiếp: “mua hết một trăm mười tám bảng, và bán ra được bảy trăm sáu mươi bảng. Xong chưa?” 

“Rồi, ba ạ.” cậu con đáp. “Ba đọc tiếp đi.” 

“Xe số ba lúc mua tốn một trăm mười một bảng, bán ra với giá chín trăm chín mươi chín phẩy năm bảng.” 

“Ba nói lại đi.” Michael hỏi. “Bán với giá bao nhiêu cơ ạ?” 

“Chín trăm chín mươi chín phẩy năm bảng.” ông bố nhắc lại. “Và nhân thể, đó cũng là một mánh nữa để tao dùng để bịp bọn khách hàng nhiều tiền mà ngu ngốc đấy. Không bao giờ được nói tròn số, nhớ chưa? Luôn luôn nói thấp hơn đi một chút. Không bao giờ nói một nghìn bảng, mà chỉ được nói chín trăm chín mươi chín phẩy năm bảng thôi. Nghe thì có vẻ ít hơn nhiều, nhưng thực ra chẳng có gì thay đổi cả. Thấy ba mày có thông minh không?” 

“Có ạ!” cậu con trai nói. “Ba thật là giỏi!” 

“Cái xe số bốn mua hết tám mươi sáu bảng - một đống sắt vụn không hơn không kém - và bán được với giá sáu trăm chín mươi chín phẩy năm bảng.” 

“Từ từ đợi con một tí.” cậu bé nói, ghi lại mấy con số ông bố vừa đọc. “Được rồi ạ.” 

“Còn cái xe số năm thì tốn sáu trăm ba mươi bảy bảng, bán ra thu được một nghìn sáu trăm bốn mươi chín phẩy năm bảng. Đã viết xong hết chưa?” 

“Rồi ba ạ.” cậu bé đáp, cúi sát mặt xuống tờ giấy và cẩn thận ghi chép nốt mấy con số cuối. 

“Tốt lắm.” ông bố nói. “Nào, giờ thì tính xem mỗi chiếc xe thu được lãi bao nhiêu, rồi cộng cả lại để tính ra tổng cộng tiền lãi thu được của tao trong ngày hôm nay. Sau đó hãy nói cho tao biết xem, ông bố đại tài của mày đã kiếm được bao nhiêu trong cả ngày hôm nay nào?” 

“Nhiều khoản thật đấy.” cậu con trai nhăn nhó. 

“Tất nhiên là phải có nhiều khoản.” ông bố đáp. “Một khi mày đã làm công việc kinh doanh lớn như ba mày đây, mày phải cực kỳ giỏi tính toán. Tao gần như có một cái máy tính gắn trong não vậy. Tao chỉ cần không đến mười phút là giải xong được đống này thôi.” 

“Tức là ba tính nhẩm trong đầu được hết ư?” cậu con trai trợn mắt hỏi. 

“Không, cũng không hẳn thế.” ông bố nói. “Làm gì có ai làm thế được. Nhưng tao cũng không cần mất quá nhiều thời gian. Khi nào mày tính xong, nói cho tao nghe xem đáp số của mày là bao nhiêu. Tao đang có đáp án đúng ở đây đây, để xem xem mày có làm đúng được không nào.” 

Matilda nhẹ nhàng nói: “Tổng cộng ba đã thu được bốn nghìn ba trăm lẻ ba phẩy năm bảng, ba ạ.” 

“Đừng có xen ngang,” ông bố nói. “Tao với anh mày đây đang tập trung tính toán nghiêm túc đây.” 

“Nhưng ba à…” 

“Im mồm đi,” ông bố nói. “Đừng có đoán mò rồi cố làm ra vẻ thông minh nữa!” 

“Ba nhìn thử đáp số đúng của ba mà xem.” Matilda nhẹ nhàng nói. “Nếu ba tính đúng thì đáp án sẽ là bốn nghìn ba trăm lẻ ba phẩy năm bảng. Ba xem thử mà xem có đúng không?” 

Ông Wormwood liếc xuống mảnh giấy trên tay mình. Ổng có vẻ hơi cứng người lại và đột nhiên im như thóc. Tất cả mọi thứ im lặng trong một lúc. Rồi ông nói: “Nói lại xem nào.” 

“Bốn nghìn ba trăm lẻ ba phẩy năm bảng.” Matilda đáp. 

Lại một khoảnh khắc im lặng nữa. Rồi mặt ông Wormwood bắt đầu từ từ chuyển sang một màu đỏ sậm. 

“Con chắc chắn là nó phải đúng.” Matilda nói. 

“Mày… mày đã ăn gian!” ông bố đột nhiên hét lên, chỉ thẳng vào mặt cô bé mà nói. “Mày đã nhìn vào mảnh giấy của tao đúng không? Mày đã đọc con số tao viết ở đây đúng không?” 

“Ba, con ở tận bên này căn phòng cơ mà.” Matilda nói. “Làm sao mà con nhìn được trên tờ giấy đó viết cái gì?” 

“Đừng có cãi tao!” ông bố quát lên. “Chắc chắn là mày đã nhìn trộm tờ giấy rồi! Không ai trên đời này lại có thể đưa ra câu trả lời nhanh thế cả, nhất là một đứa oắt con như mày! Mày là một con bé dối trá, chính thế đó! Dối trá, và gian lận!” 

Đúng lúc đó, bà mẹ xuất hiện, đang bưng mấy khay thức ăn lớn trên tay. Lần này là món cá và khoai tây chiên[2] mà bà Wormwood đã mua từ một cửa hàng bán cá và khoai chiên làm sẵn trên đường từ chỗ chơi bài về nhà. Có vẻ việc chơi bài mỗi buổi chiều đã làm bả kiệt sức, cả về thể chất lẫn tinh thần, đến nỗi thậm chí bả không còn đủ sức để mà nấu một bữa cơm tối cho ra hồn nữa. Vậy nên chuyện cả nhà ăn đồ ăn sẵn cho bữa tối như thế này dạo gần đây đang diễn ra khá là thường xuyên. 

“Sao, có chuyện gì mà trông ông cứ hầm hầm thế, Harry?” bà Wormwood đặt mấy khay thức ăn xuống chiếc bàn cà phê và hỏi. 

“Con gái bà là một đứa oắt con chỉ biết dối trá và gian lận, đấy là lý do đấy.” ông bố nói, nhấc một đĩa cá lên và đặt nó trên đùi của mình. “Được rồi, bật tivi lên đi, và không bàn gì thêm về cái chuyện này nữa!” 

____________________________

[1] Nguyên bản: “the dreaded box” - cái hộp kinh khủng, ở đây tác giả đang muốn nói đến cái tivi. 

[2] Nguyên bản: “fish and chips” - là một loại đồ ăn bán sẵn (đựng trong hộp giấy hoặc hộp xốp để mang về) rất phổ biến ở Anh, Ireland, Australia, New Zealand và Canada. Thành phần chính gồm có cá rán tẩm bột và khoai tây chiên.